Tijdens mijn verlof werd ik geconfronteerd met een stuk ondankbaarheid in mijn hart. Door een aantal omstandigheden en frustraties begon ik te klagen en zag ik vooral wat ik niet had en niet kon doen. Gelukkig heeft de Heer mij op een liefdevolle manier erop aangesproken en is uit een moeilijke periode een begeestering geworden: een vernieuwde passie om de Heer te danken.
En zo wil ik in deze overdenking een aantal kerngedachten rond dankbaarheid met je delen. Wat zegt God erover? Wat doet dankbaarheid met ons? Waarom is ondankbaarheid zo nefast? En ten slotte: hoe kunnen wij meer dankbare mensen worden?
God wil dat wij dankbaar zijn
De Bijbel roept ons op tal van plaatsen op om God te danken. Wij zullen enkele van deze verzen lezen en daardoor duidelijk zien dat dankbaarheid bij het leven van een Christen hoort:
“Dankt onder alles, want dat is de wil Gods in Christus Jezus ten opzichte van u.”1 Thessalonicenzen 5:18
Als Christenen bidden wij geregeld: “Vader, Uw wil geschiede.” Wij verlangen om Zijn wil te kennen en bestuderen Zijn Woord om Zijn wil te kunnen onderscheiden. En hier toont Paulus ons wat Gods wil voor ons leven onder andere is: Hem onder alles te danken! Als wij Hem danken, doen wij dus Zijn wil.
We lezen even verder:
“Weest in geen ding bezorgd, maar laten bij alles uw wensen door gebed en smeking met dankzegging bekend worden bij God.”Filippenzen 4:6
God wil dus niet enkel dat wij Hem “onder alles” danken, maar ook “bij alles.” In plaats van ons zorgen te maken, kunnen wij onze wensen en noden bij de Heer bekend maken en Hem daarbij danken. Of misschien moet ik het zo zeggen: Hem daarbij reeds en ondanks alles danken. “Reeds” omdat Hij zal voorzien. “Ondanks alles” omdat Hij ook in mindere tijden onze lof waard is! Dat zet de toon van ons gebed en zo wordt ons gebed een hoopvol lied in plaats van een verslagen kreet.
Ten slotte roept de Heer ons ook op om “te allen tijde” te danken:
“Dankt te allen tijde.
Wij danken God, de Vader van onze Here Jezus Christus, te allen tijde bij ons bidden voor u.”Efeziërs 5:20 & Kolossenzen 1:3
Waar wij ook zijn, wat wij ook doen en onder welke omstandigheden wij ons ook mogen bevinden: wij worden opgeroepen om God te danken. Dit klinkt misschien raar of zelfs onbarmhartig, maar zoals we straks zullen zien is het juist een voorrecht om de Heer te allen tijde te mogen danken. Wie een dankbaar hart heeft zal dit kunnen bevestigen.
Natuurlijk kan danken soms ook aanvoelen als een offer. Dat wil ik niet ontkennen. En de Bijbel spreekt daar ook van zoals we straks zullen lezen.
Door God te danken, eren en loven wij Hem
God wil de eer die Hem toekomt voor Zich alleen. Hij wil ze met niemand anders delen. En danken is een manier waarop wij God die eer brengen:
“Laten wij derhalve, omdat wij een onwankelbaar koninkrijk ontvangen, dankbaar zijn en hierdoor God vereren.”Hebreeën 12:28
“Maar mensen die mij dankoffers brengen, die eren mij.”Psalm 50:23
Hier lezen wij dus van het dankoffer waarover ik daarnet geschreven heb. Het kost ons iets omdat wij ons misschien niet gelukkig of blij voelen, maar we mogen weten dat het God eer brengt. In een Duitse vertaling staat er dat dankbaarheid een “verrukkelijke, smakelijke deugd” voor de Heer is. Zoals wij genieten van een verfrissend drankje op een hete zomerdag of een warme maaltijd in de winter, geniet de Heer van onze dankzegging. Omdat ik van mijn hemelse Vader hou, wil ik Hem blij maken, en zo dank ik Hem graag.
In het Oude Testament was dit ook de manier waarop men tot God moest naderen:
“Ga met een danklied zijn poorten binnen. Kom met een danklied naar het plein van zijn heiligdom. Prijs de Heer! Dank Hem!”Psalm 100:4
Het Hebreeuwse woord voor danken is op vele plaatsten hetzelfde woord dat met loven vertaald wordt. Onze lofprijs mag dus een dankzegging zijn, een danklied en lof offer, wat in de Hebreeënbrief ook “de vrucht van onze lippen” genoemd wordt. En het Oude Testament herhaalt op tal van plaatsen wat een van de voornaamste redenen tot dankbaarheid is: Gods goedheid! “Looft (dankt) de Heer want Hij is goed,” lezen wij op tal van plaatsen.
God danken is God erkennen als Heer en als God
Het is misschien een gedachte die vreemd voor ons is omdat wij vaak anders denken dan de Heer, maar God van harte te danken betekent onder andere ook God te erkennen als Heer en als God van ons leven. Paulus schreef het volgende:
“Want zij hebben, hoewel zij God kennen, Hem niet als God verheerlijkt of gedankt.”Romeinen 1:21
Als wij God danken, zeggen wij in feite: “Ik erken U als Heer van mijn leven. Ik ben afhankelijk van U en heb U nodig.” Door dankzegging bepalen wij dus ook onze positie ten opzichte van Hem: wij stellen ons nederig op en belijden dat hetgeen wij hebben en kunnen van Hem afkomstig is. Danken is dus een goed middel tegen hoogmoed in ons leven.
Hij gaf ons de levensadem. Hij heeft ons gered. Hij heeft ons alle grondstoffen gegeven die wij nodig hebben. Door Hem hebben wij hersenen die kunnen denken, een hart dat bewogen kan worden en handen die creatief bezig kunnen zijn. Alle eer komt dus Hem toe!
Dankbaarheid is een blijk van het besef van Gods genade
Paulus dankte veel, en hij dankte de Heer onder andere vanwege het volgende:
“Ik dank God te allen tijde over u, vanwege de genade Gods, die u in Christus Jezus geschonken is.”1 Korintiërs 1:4
“Vanwege de genade!” Paulus besefte de grootsheid en betekenis van Gods genade als geen ander. Hij wordt niet om niets de “apostel der genade” genoemd. En dit besef maakte hem dankbaar. Hij besefte dat het allemaal genade is – en dat wij deze genade als geschenk ontvangen hebben. Een geschenk kun je ofwel weigeren ofwel dankbaar ontvangen, maar je kunt het niet verdienen.
In plaats van te proberen Gods genade en je positie voor Hem door eigen zwoegen en religieuze bezigheden te verdienen (wat je toch nooit zal lukken, het is onmogelijk!), mag je zijn als Paulus: je mag het met een dankbaar hart ontvangen. Daarom is dankbaarheid ook een blijk van het besef van Gods genade. Als je het dankend ontvangt, besef je dat het een geschenk is en geen verdienste of loon.
Ondankbaarheid is werelds en een teken van de laatste dagen
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de vijand mensen aanzet om ondankbaar te zijn. Paulus laat ons duidelijk verstaan dat ondankbaarheid een teken van de laatste dagen zal zijn:
“Weet wel, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen komen: want de mensen zullen […] ondankbaar [zijn].”2 Timotheüs 3:1-2
Een ondankbaar mens bezwaart je leven, dat is je misschien al eens opgevallen. En die ondankbaarheid zal toenemen naarmate het einde nadert. Als we eerlijk zijn, zien wij die ondankbaarheid overal om ons heen. Onze maatschappij is diep ongelukkig, ontevreden en ondankbaar. Het is dan ook nooit genoeg en er moet altijd meer zijn. Geen wonder dat onze maatschappij geen rust meer vindt.
Natuurlijk moeten wij onderscheiden tussen ondankbare momenten en ondankbare mensen. Wij allen kunnen last hebben van ondankbaarheid, zonder dat ons dit direct tot ondankbare mensen maakt. Maar ik ben ervan overtuigd dat wij allen kunnen groeien in dankbaarheid. Dit zal ons voor zoveel nefaste dingen beschermen en God zoveel meer eer brengen!
Ondankbaarheid is een stuk rebellie
Een van de redenen waarom ondankbaarheid zo slecht is, is het feit dat diep ondankbare mensen vaak rebelse mensen zijn. Wij hebben in Romeinen 1:21 van de mensen gelezen die God wel kennen, maar Hem niet verheerlijken of danken. Ze kiezen ervoor om onafhankelijk te blijven, zich niet te buigen voor de Heer en een rebels leven te leiden.
Hoe jammer dat ook sommige Christenen niet gewoon dankbaar kunnen zijn. Sommigen willen alles op hun eigen manier doen, in eigen kracht, met de eer voor hen zelf. Ze denken dat het een teken van zwakte is om afhankelijk te zijn. Maar het is toch juist zo ontspannend om te weten dat wij niet aan het roer moeten staan en in eigen kracht de woelige levenszee moeten oversteken! En dan kan de Heer de koers bepalen in plaats van ons vlees.
Onthoud dit: knielende knieën geraken verder in het Koninkrijk dan stijve benen!
Dankbaarheid is Gods bril voor slechte ogen
In juli is een van de beugels van mijn oude bril afgebroken. De bril kon niet hersteld worden en zo had ik een nieuwe nodig. Maar ik moest er een week op wachten – en dat waren moeilijke dagen. Slecht zien, hoofdpijn, misselijkheid, ik had er allemaal last van. En dan wilde ik de beugel plakken, maar smeerde ik de lijm per ongeluk op een van de glazen uit en zag ik nog minder.
Ik kan je zeggen: toen ik de nieuwe bril dan eindelijk kreeg, was ik bijzonder opgelucht. Eindelijk weer alles goed zien, geen hoofdpijn meer en geen misselijkheid. Omdat ik slechtziend ben, heb ik dus een goede bril nodig met de juiste glazen erin.
Als wij dit even transporteren naar ons geestelijk leven, kunnen wij zeggen dat wij allemaal in zekere mate slechtziend zijn, met alle gevolgen van dien. We hebben dus een bril nodig, en dankbaarheid is zo’n bril. Als we dankbaar zijn, zien we de dingen in Gods licht, verdwijnt onze hoofdpijn en hebben wij een heldere kijk op wat wij wel hebben en hoe gezegend wij eigenlijk zijn.
Zelfs sommigen mensen in de wereld beseffen hoe goed dankbaarheid is. Een gekende Duitse econoom zei onlangs nog: “Het is toch wel jammer dat wij niet op onze knieën vallen van dankbaarheid!” Hij had het over de dingen die wij vanzelfsprekend vinden, zoals de groei van aardappelen. Volgens hem moeten wij opnieuw ontdekken wat een wonder dit is en dankbaar zijn voor de schijnbaar “evidente dingen” van het leven, waardoor wij gelukkigere mensen zullen worden. Verassende uitspraken voor een econoom!
Zet dus je bril van dankbaarheid op en geniet van het uitzicht!
Dankbaarheid is een deuropener voor Gods vrede
Naast een beter zicht krijgen wij ook meer vrede in ons leven door dankbaarheid. Lees eens wat Paulus schrijft:
“Weest in geen ding bezorgd, maar laten bij alles uw wensen door gebed en smeking met dankzegging bekend worden bij God. En de vrede Gods, die alle verstand te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten behoeden in Christus Jezus.”Filippenzen 4:6-7
“En de vrede Gods.” De vrede Gods, die onze harten en gedachten zal behoeden, is een gevolg van het loslaten van onze zorgen en het brengen van dankoffers. Dankbaarheid is dus een deuropener voor Gods vrede. En dit is ook logisch, want een dankbaar hart is een hart dat rust vindt in wie God is en in Zijn genade en goedheid voor ons leven. Een dankbaar hart is ook een gevolg van het geloof in ons hart, het geloof dat Hij voor ons zorgt en ons aanvaard heeft in de Geliefde.
Geloven betekent onder andere rust vinden in Hem en op Hem te zien in plaats van onszelf. Dan staan wij open voor Zijn vrede, de vrede die in onze harten mag regeren. En dan kunnen wij ook van harte zeggen dat het goed is zoals Hij het doet in plaats van te mopperen en ontevreden te zijn. Hij weet wel waar Hij mee bezig is en wij mogen Hem danken dat Hij altijd trouw en betrouwbaar is – in al Zijn wegen en werken.
Dankbaarheid is goed voor onze mentale en lichamelijke gezondheid
En zo is het dan ook niet verwonderlijk dat dankbaarheid goed is voor onze mentale en lichamelijke gezondheid. Waar vrede en rust verschijnen, verdwijnt stress – de nummer 1 reden voor ziektes, burn-out en depressies in onze maatschappij.
Een universitair onderzoek uit Californië toont daarnaast aan dat dankbaarheid…
… voor een gezonder hart kan zorgen.
… een positieve invloed kan hebben op onze mentale en lichamelijke gezondheid.
… voor een beter humeur, betere slaap en minder vermoeid kan zorgen.
… bepaalde ontstekingswaarden kan tegenwerken.
Een ander onderzoek wees uit dat dankbaarheid goed is voor ons immuunsysteem en voor positieve energie zorgt. Redenen genoeg om dankbaar te zijn zou ik zeggen! En de Bijbel weet dit al lang. Er staat in Spreuken 17:22: “Een vrolijk hart bevordert de genezing.” Dankbaarheid zorgt voor een beter humeur en een beter humeur zorgt voor een beter genezingsproces. De Heer heeft het allemaal prachtig bedacht!
Dankbaarheid is dus niet “enkel” een verrukkelijk iets voor de Heer, maar ook een zegen voor ons.
Er is altijd een reden om God te danken
Het leven is soms lastig, soms een echte uitdaging. Maar er is altijd een reden om God te danken. Mijn vader kon zelfs tijdens zijn zwaarste uren van strijd tegen kanker danken en loven. Dat zal mij altijd bijblijven. Tal van keren veranderde de sfeer toen wij begonnen te zingen en de Heer te prijzen. Het maakte ons blij en gaf ons terug hoop en vreugde. Zo konden we terug op de Heer zien in plaats van op onze omstandigheden. Heerlijk is dat!
Dus dank de Heer! Voor de grote en de kleine dingen. Voor al Zijn bescherming, liefde, barmhartigheid, goedheid en genade. Vooral de alledaagse dingen mogen ons dankbaar maken. Wij hebben werkelijk tienduizend redenen tot dankbaarheid!
Hoe kunnen wij dankbaardere mensen worden?
Dit is natuurlijk de hamvraag. Iedereen van ons kan hierin groeien, maar hoe?
Ten eerste moet je je ondankbaarheid en je nood aan groei erkennen. Niet vanuit een verslagen, een neerslachtige houding, maar vanuit het besef dat Hij klaar staat om je voor Zijn troon van genade te ontvangen en je te helpen. Toen de Heer mij vermaande, gebeurde dit zonder veroordeling, maar met een diep besef dat ik fout bezig was. Erken het dus, zie het onder ogen en belijdt het aan de Heer. Hij staat klaar en ontvangt je graag, zonder veroordeling.
Ten tweede is het goed om een keuze te maken om God te danken en dit dan ook te doen. Door God te danken worden wij dankbaarder. Dat is prachtig. Misschien moet je een dank-dagboek beginnen of aan tafel met je gezin elke dag iedereen aan het woord laten om iets te vertellen waarvoor hij of zij dankbaar is. Hierin kunnen wij zeker creatief zijn. Zolang we het maar doen en Hem danken.
Ten derde moet je je focus op het Woord richten en op wat je (wel) hebt. Veel van onze ondankbaarheid komt voort uit een foute focus. Wij richten onze focus te veel op wat anderen hebben en op wat wij niet hebben. Sociale media speelt daarin zeker een rol. Richt je focus meer op Gods Woord, de rijkdom van de Schrift, de beloften van de Heer en op al de dingen die je (wel) hebt. Soms is het ook heilzaam om eens na te denken over hoe goed wij het hier ondanks alles hebben. Wij behoren tot de welvarendste 8% van de wereldbevolking en we leven in vrede!
De vierde tip is de belangrijkste: vraag de Heer om je door Zijn Geest de ogen te openen en je dankbaarder te maken. Goede keuzes en actie zijn goed en belangrijk, maar ze zijn pas dan van blijvende aard en vruchtbaar als wij ze met en door de Geest doen. Hij wil het willen én het volbrengen in ons bewerken, ons naar het beeld van Jezus veranderen en ons de ogen openen voor al het goede, welgevallige en volmaakte dat de Heer in ons leven deed, doet en nog zal doen. Vraag het dus aan Hem, Hij zal je met veel plezier vormen en vooruithelpen.
Ik wil je uitdagen om na het lezen van deze overdenking even de tijd te nemen om de Heer te danken. Niet slechts voor de dingen die je hebt, maar ook voor de dingen die de Heer je beloofd heeft in Zijn Woord. In plaats van dingen af te smeken die Hij reeds beloofd heeft, kunnen wij beginnen Hem er nu reeds voor te danken. Dat is geloof! En geloof is Hem welgevallig.
Dank de Heer, want wie Hem dankt, eert Hem en wordt een dankbaarder en gelukkiger mens.
Amen.
